کاشی و کاشی کاران طهران در عصر قاجار

مطالعات هنر و معماری قاجار مجموعه‌ای است گسترده و متنوع که تمرکز اصلی آن بر خوانش، پژوهش و معرفی هنر عصر قاجار در انواع رسانه‌ها است. در این مجموعه سعی شده‌است با نگاهی جامع به جنبه‌های مختلف فرهنگی و هنری این دوره و با رصد منابع موجود در داخل و خارج از کشور، طیف مختلفی از پژوهش‌های مرتبط با این حوزه در قالب ترجمه یا تألیف به دوستداران و علاقمندان ارائه شود.

غنای محتوایی، جذابیت بصری، کیفیت مطلوب و یکدست بودن قالب از ویژگی‌های ظاهری و باطنی این مجموعه است که در تمام مجلدات، خود را ملزم به رعایت آن می‌دانیم.

کاشی و کاشی کاران تهران در عصر قاجار 

کتاب حاضر پژوهشی است تاریخی-توصیفی، برای شناسایی و معرفی سبک کاشی و کاشی کاران طهران در عهد قاجار که به بررسی ساختار تزیینی کاشی‌های هفت‌رنگ و زیر لعابی در ابنیه باقی‌مانده از این دوره در تهران می‌پردازد.

با وجود آن‌که سبک کاشی‌کاری کاخ‌ها، مساجد و خانه‌های تهران در دوران فتحعلی شاه تحت تأثیر مستقیم مکتب کاشی‌کاری شیراز بود، سفالگران و کاشی سازان عهد ناصری در سبک تهران رونق تازه‌ای به این هنر دادند و حجم بالای تولید کارگاه‌ها، در کنار نوآوری‌های تکنیکی در ساخت بدنه و تأثیر فناوری‌های نو مانند چاپ و عکاسی و شیوه نقاشی زیر لعابی، مسبب زایش سبک اختصاصی برای کاشی و کاشی نگاران تهران گردید.

در این‌جا موضوع کاشی به‌عنوان یک عنصر تزیینی در معماری ایرانی با توجه به کارکردهای تصویری به سبک نقاشی آن طبقه‌بندی شده‌است. نقوش کاشی‌های تهران در این پژوهش به پنج گروه اصلی تقسیم شده‌است:

نقوش انسانی و فیگوراتیو (چهره پادشاهان، رجال و خارجی‌ها)

نقوش حیوانی و پرندگان

نقوش گیاهی و اسلیمی

نقوش هندسی و کتیبه های خوش‌نویسی