معماری ایران

معماری ایران 

تحلیلی بر معماری کلیساهای آذربایجان

 مقدمه 

ایران به‌عنوان یکی از مهم‌ترین کشورهای خاورمیانه، اقوام متعددی را در خود جای داده است. اقوامی که با وجود تفاوت‌های عقیدتی با اتحاد و آرامش در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند. اهمیت و ارق ملی این اقوام به کشور خود به میزانی است که در جریان جنگ تحمیلی، شاهد حضور و مبارزه ی این اقوام در کنار یکدیگر بودیم. از سوی دیگر این تنوع قومی باعث ایجاد معماری قوی و متنوع در این سرزمین شده‌است .

یکی از اقوامی که از روزگاران بسیار دور در جوار ایرانیان زندگی کرده‌اند و با آنان روابط بسیار نزدیکی داشته‌اند ارمنیان هستند روابط این دو قوم، از سده‌ی 27 پیش‌از میلاد آغاز می‌شود. ارمنیان ازجمله اقوامی هستند که از دیرباز در مسائل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، علمی و پژوهشی با ایرانیان تشریک مساعی و همفکری داشته‌اند.

ارمنیان شاخه‌ای از نژاد آریایی و از خویشاوندان نژادی نزدیک ایرانیان هستند. نمونه‌هایی از این خویشاوندی را در سنن فرهنگی و نژادی دو ملت، به‌ویژه در زبان‌های آنان می‌توان یافت. برای شناخت هر چه بیشتر تاریخ کهن این دو ملت باید صفحات پرفرازونشیب تاریخ آنان را ورق زد و از منابع تاریخی و فرهنگی ایرانی و ارمنی برای بدست آوردن اطلاعاتی از حوادث و رویدادهای رخ داده بهره برد.

ایران و ارمنستان از سپیده‌دم تاریخ با همدیگر پیوندهای نزدیک فرهنگی و سیاسی داشته و همواره عده‌ای از ارامنه در این سرزمین بوده و در سراسر کشور حضور داشته‌اند این قوم مانند دیگر ساکنین ایران‌زمین همگام با فعالیت‌های اجتماعی، برای برگزاری مراسم دینی دارای معابد و زیارت‌گاه‌های خاص خود می‌باشند. معماری این بناها، گویای تأثیر بسیار معماری ایرانی اسلامی بر بناهای آنان می‌باشد. این امر نه‌تنها ناشی از قرابت نزدیک این دوقوم بلکه تأثیر حاکمان و گاها اجبار آنان بر این امر می‌باشد. این تأثیر گاه در فرم کلیساها و گاه در تزیینات آن‌ها جلوه‌گر شده‌اند.

به‌علت هم‌جواری استان‌های آذربایجان با کشور ارمنستان و حضور تعداد نسبتاً بیشتری از هم‌وطنان ارمنی در این مناطق، به‌طور طبیعی شمار قابل‌توجهی از کلیساها و نمازخانه‌ها در استان‌های آذربایجان شرقی و غربی وجود دارند. کتاب حاضر قصد دارد با معرفی و توصیف معماری تعدادی از این کلیساها، بخش‌هایی از معماری ایران را که چندان به آن پرداخته نشده است را معرفی کند.

مقدمه 

بخش ۱: زمینه‌های شکل‌گیری مسیحیت شرقی

بخش ۲: تاریخچه و دسته‌بندی مسیحیت شرقی

پیشینه و دسته‌بندی

بخش ۳: حکومت‌های ایرانی و جایگاه مسیحیان در نزد آنان

بخش ۴: جایگاه معماری ایران و ارمنیان در معماری مغرب زمین 

بخش ۵: معماری ارامنه

سیر شکل‌گیری کلیساهای ارمنی ایران و ساختار معماری آن‌ها

تزیینات معماری کلیساها

تزیینات داخلی کلیساها

بخش 6: معرفی کلیساهای منطقه آذربایجان

مروری بر کلیساهای ارامنه‌ی استان آذربایجان شرقی

تبریز و حومه

مراغه و حومه

حومه جلفا

منطقه ارسباران

پراکندگی کلیساهای تاریخی ارمنیان در آذربایجان غربی

بخش ۷: بررسی نمونه‌هایی از کلیساهای آذربایجان غربی

کلیسای حضرت مریم ریحان آباد

کلیسای سورپ پطروس قره باغ ارومیه

کلیسای سرکیس مقدس در صورمان آباد

کلیسای سورب هوانس مراغه

کلیسای سرکیس مقدس خوی

کلیسای سنت هریپسیمه مقدس

کلیسای سورپ گئورگ روستای گرد آباد ارومیه

کیسه‌های سورپ نیشان

کلیسای هوهانس مقدس روستای قره قیز

کلیسای حضرت مریم عیسی لوی زمی

کلیسای سورپ سرکیس روستای سپورغان

کلیسای مریم ننه مارالان

گورستان ارامنه‌ی تبریز و کلیسای شوغا گات مقدس

بخش ۸: تأثیرات معماری اسلامی بر کلیسا و گورستان های آذربایجان

بررسی موقعیت کلیساها 

معماری